Herfst: spinnentijd!

Spinnen zijn bij de meeste mensen niet favoriet. Kruisspinnen zien er griezelig uit, de grote zwarte roofspinnen die vanuit donkere hoekjes hun prooi bespringen zijn helemaal eng en huisspinnen laten in huis ongewenste webben achter. Bovendien kriebelen spinnen, dus  wanneer ze verwijderd moeten worden, worden ze meestal niet voorzichtig buiten gezet maar doodgemaakt. Toch zijn spinnen heel nuttige diertjes: ze eten veel insecten. Stel je voor dat alle vliegen en muggen die zij opruimen zouden blijven leven!

In Nederland leven zo’n 700 spinsoorten. Kruisspinnen en huisspinnen zijn voor ons het meest bekend. Zij vangen hun prooien met een web. En zo’n web is een wonder van bouwtechniek en bouwmaterialen.Als de spin een geschikte locatie gevonden heeft, maakt hij (of is het een ‘zij’?) eerst een Y-vormig frame van drie ‘spaken’. In een ingewikkelde reeks bewegingen construeert hij vervolgens met niet-klevende draden de rest van het frame en daarna brengt hij daartussen kleverige spiraaldraden aan. In een uur is zo’n web klaar. En vervolgens gaat de spin rustig wachten tot er een insect tegenaan vliegt en vast komt te zitten. Vliegensvlug komt de spin dan op het gespartel af en verlamt zijn prooi met een giftige beet. Het slachtoffer wordt daarna in draden gewikkeld en volgespoten met enzymen. Die lossen het inwendige van het insect op tot een vloeibaar soepje. En vervolgens zuigt de spin zijn prooi leeg.

De draden van het web komen uit klieren. In het achterlijfje van de spin worden eiwitten op een bijzondere manier uitgelijnd, zodat er uitzonderlijk stevige, elastische zijde ontstaat. Tijdens het weven van het web trekt hij met zijn poten steeds draden uit precies de juiste klier. Een spin is in staat om met zijn verschillende klieren verschillende soorten zijde te produceren. Afhankelijk van welke soort er nodig is, produceert hij een dunnere, elastische draad voor het frame of kleverige draden waar een insect aan blijft plakken.
Spinrag is het sterkste biologische materiaal op aarde. Het is bijv. veel sterker dan klevar, het sterkste materiaal dat mensen kunnen produceren en dat o.a. gebruikt wordt in kogelwerende vesten. Als we in staat zouden zijn om zo’n spinnendraad zo dik als een potlood te maken, zou er een olifant aan opgehangen kunnen worden. En wanneer we er een groot vangnet van zouden maken dan komt een aanstormende auto er niet doorheen.

Ondanks zijn kleverige draden blijft een spin zelf niet in zijn eigen web kleven. Dat komt omdat hij zijn poten precies op die draden zet die niet kleven. En mocht hij in een gevecht met een vette vlieg onverhoopt toch zijn poten op een verkeerde draad zetten, dan zorgen minuscule haartjes op het uiteinde van zijn poten ervoor dat het contactoppervlak met de draad minimaal is. Bij het lostrekken van zijn poot ontstaat er zo toch geen schade aan zijn web.

In de winter zie je weinig spinnen. Sommige spinnen overleven de winter door een beschutte plaats op te zoeken maar de meeste spinnensoorten overwinteren in het eistadium. In het najaar spint de moederspin een cocon en deponeert daar haar eitjes in. De spin zelf sterft vóór de winter maar de eitjes zijn bestand tegen de vrieskou. Zodra het warmer wordt, komen ze tot ontwikkeling. De jongen verlaten hun cocon op het moment dat er weer voldoende voedsel is om te overleven.

Het lijkt soms alsof er in de herfst meer spinnen zijn maar dat is niet zo. Ze zijn alleen groter. Er zijn in de herfst ook niet meer spinnenwebben dan in andere seizoenen. Wel zie je ze beter. Dat komt omdat er in de herfst vaker dauw op de plakkerige draden ligt waardoor de webben meer opvallen.  Mocht u toch onverhoopt met uw hoofd tegen zo’n kleverig spinnenweb lopen dan is dat niet altijd even prettig. Maar bedenk: de spin schrikt dan nog meer van dan u en hij blijft met een kapot web achter.

kruidentuin

De kruidentuin in de Berkenlaan

Wist u dat er in onze Bomenbuurt een gemeenschappelijke kruidentuin is? Hij ligt in de Berkenlaan bij de vijver. De tuin is 40 jaar geleden (!) aangelegd op initiatief van buurtbewoonster Ella Lijnse, die er nog steeds actief in is. Het was indertijd een onderdeel van het project “Natuur in de stad” van de natuurgidsencursus van het IVN. Ook de gemeente was erbij  betrokken en deze bekostigt nog steeds elk jaar de aanschaf van nieuwe plantjes.
Beschut achter een ronde haag liggen perkjes met diverse keukenkruiden. De meest gangbare zijn peterselie, selderij, bieslook en laurier. Voor de Italiaanse keuken zijn er rozemarijn, tijm, salie en majoraan. En de liefhebbers van kruidenthee vinden er munt, citroenmelisse, verveine en Mexicaanse dragon. Pimpernel kan in kruidenazijn; lavendel en citroenkruid zijn lekker fris in de linnenkast.
Iedereen is welkom om er van te plukken! Maar wel met mate, zodat er voor anderen ook wat overblijft.

De tuin wordt onderhouden door een groepje enthousiaste vrijwilligers uit de buurt. Het hele jaar door wordt er geschoffeld en het pad schoongehouden. In het voorjaar worden planten aangevuld of vervangen en zo nodig water gegeven. Het is leuk, dankbaar en gezellig werk, mede door de praatjes met buurtgenoten over de heg heen.

Zin om af en toe mee te werken, of inspirerende recepten aan te leveren voor dit blad? Laat het  maar weten!
Co Verboven: T 06 52673730 , E coverboven@gmail.com
Els v.d. Kerkhof: T 06 15266790, E  elsvdk@online.nl

De komende verduurzaming van onze woningen

 U hebt van Woongoed een uitnodiging gekregen voor een bijeenkomst waarin meer duidelijkheid gegeven wordt over deze verduurzaming.
Wij willen u nadrukkelijk oproepen naar deze bijeenkomst te komen.
Donderdag 25 september om 19.00 uur
in de aula van de CSW, Griffioenstraat 17, Middelburg

*Deze nieuwsbrief Bomenburen verschijnt 6 X per jaar.
Voor het archief klikt u op  https://griffioengroen.com/voor-bewoners/over/