De komende verduurzaming van onze woningen
Begrijpelijk dat u denkt: wanneer horen wij als bewoners daar eindelijk eens meer over? De verwachting is nu dat u binnenkort een brief van Woongoed krijgt over de huidige stand van zaken.
In het laatste bericht van Woongoed dat u over dit verduurzamingsproject ontving (maart 2024), stond dat zij aan de BouwhulpGroep gevraagd had te helpen bij het opstellen van een programma van maatregelen dat een breed draagvlak kan krijgen. Maatregelen die er daarnaast voor zou zorgen dat onze woningen weer vele jaren mee kunnen.
Inmiddels heeft de Bouwhulpgroep alle onderzoeken afgerond en hun advies, op het gebied van bouwkundige maatregelen, gepresenteerd. De geadviseerde maatregelen zijn gericht op regulier onderhoud, het verbeteren van veiligheid en gezondheid in de woning, het verhelpen van gebreken en daarnaast op verduurzaming.
Voorwaarde om de bouwkundige maatregelen in de woningen uit te voeren is het oplossen van de wateroverlast. Daarover wordt ook gesproken met de gemeente Middelburg. Kan er bijv. iets gedaan worden aan de hoge grondwaterstand? Of zijn er andere maatregelen mogelijk waardoor onze huizen minder vochtig worden?
Het managementteam van Woongoed heeft de projectgroep groen licht gegeven om het proces verder te vervolgen. Daardoor kan de projectgroep nu ook de bewoners informeren over de stand van zaken en over het vervolg van het traject.
Nu de onderzoeksfase afgerond is en duidelijk is wat de bouwkundige maatregelen zijn, komt de vraag hoe deze uitgevoerd zouden kunnen worden. Daar willen wij, als werkgroep van de bewonerscommissie, zoveel mogelijk bij betrokken zijn. Zodat we in deze ontwerpfase kunnen opkomen voor de belangen van ons als bewoners. Daarnaast denkt Woongoed samen met ons na over hoe we ook andere bewoners het beste kunnen betrekken. In de ontwerp fase kunnen wij onze wensen inbrengen en kunnen we meedenken hoe de overlast voor bewoners zo klein mogelijk kan zijn.
In de komende tijd wil Woongoed zelf bij veel huizen langs gaan om van de bewoners meer te horen over de staat van ‘hun’ huis. Al lijken al onze huizen aan de buitenkant hetzelfde, van binnen zijn er heel veel verschillen. Tegelijk kan dan besproken worden wat werkzaamheden en veranderingen voor de bewoner(s) persoonlijk zouden kunnen betekenen.
De Jodengang en de begraafplaats
In oktober en november waren er werkzaamheden in de Olmenlaan. Zelfs was een deel van de laan een paar dagen afgesloten voor het verkeer. De reden was dat in de Jodengang de regenwaterafvoer verbeterd werd om wateroverlast bij extreme regenbuien te voorkomen. Omdat dit schone regenwater niet via de Singel afgevoerd kon worden, moest er over het terrein van de Olmenhof een extra riool naar de Olmenlaan aangelegd worden. Daar werd aangesloten op het bestaande schoonwaterriool. En dit voert het regenwater uit de Jodengang weer af naar de Vest.
Het noemen van de ‘Jodengang’ is nu aanleiding om even stil te staan bij dit smalle straatje aan de rand van de Bomenbuurt.
Het is duidelijk dat de naam gegeven is vanwege de Joodse begraafplaats die er halverwege de Jodengang is. Op deze begraafplaats liggen Sefardische Joden begraven. Dit zijn Joden van wie de voorouders uit Spanje of Portugal kwamen. Rond 1500 werden zij uit die landen verdreven en een deel van hen kwam na de val van Antwerpen (1585) in de handelsstad Middelburg terecht. Sommigen van hen waren rijke handelaren.
In 1655 kregen de Portugese Joden in Middelburg toestemming om hun doden op een begraafplaats buiten de Seijspoort te begraven. Deze Portugees-Joodse begraafplaats is daarmee een van de oudste van Nederland. Van 1656 tot 1721 werden hier 93 mensen begraven. Op deze begraafplaats zijn alle zerken liggend geplaatst De begraafplaats werd vervolgens nog voornamelijk gebruikt door Joden uit Antwerpen. Toen in 1721 in Vlaanderen de pest heerste, werd het begraven vanuit Antwerpen in Middelburg verboden. Sindsdien is op de begraafplaats niet meer begraven. De laatste grafzerk is dan ook van maart 1721.
De Sefardiem kregen in Middelburg dan wel een begraafplaats maar mochten hier geen synagoge bouwen. Daarom vertrokken rond 1700 veel van deze Portugese Joden naar Amsterdam. Daar hadden zij meer vrijheid.
In de achttiende en negentiende eeuw werd nauwelijks nog omgekeken naar de begraafplaats. De omgeving veranderde wel. In de negentiende eeuw werd de Jodengang en de omgeving volgebouwd met arbeiderswoningen. De begraafplaats bleef als een kleine plek tussen de huizen liggen en raakte steeds meer in verval. Rond 1900 was, met uitzondering van een enkel graf, de gehele begraafplaats onder de aarde bedekt. Door de liggende grafstenen was daar niet veel voor nodig. Zelfs werd een deel van de begraafplaats als moestuin gebruikt.
Op de begraafplaats ligt Samuel ben Israël begraven. Hij was de zoon van Menasse ben Israël , een belangrijke rabbijn en tegelijk diplomaat, die gedaan gekregen had dat vervolgde Joden toegang kregen tot Engeland. Veel Engelse Joden zien hem dan ook als de grondlegger van het Jodendom in hun land. Om die reden toonden Engelse Joden vanaf het begin veel belangstelling voor deze begraafplaats en namen zij in 1911 het initiatief om de begraafplaats op hun kosten te laten restaureren. Daarbij werd het graf van Samuël ben Israël voorzien van een laag hekwerkje.
In 1998 is de begraafplaats voor het laatst gerestaureerd. Daarbij werd de ligusterhaag langs de Jodengang vervangen door een hek met een bronzen poort. Zo is de begraafplaats direct vanaf de openbare weg te zien en te bereiken. Hek en poort zijn ontworpen door de Joodse beeldend kunstenaar Albert Drielsma. Als motief liet hij steeds de davidster terugkeren. Onder de zerken werden betonnen funderingsplaten aangebracht. Een aantal zerken zijn gerepareerd en gereinigd. Ook werd een looppad aangebracht.
Sindsdien 1998 wordt de begraafplaats jaarlijks onderhouden. Hij valt nu onder Monumentenzorg. In 2022 moest de bestrating van de Jodengang vernieuwd worden en is in de bestrating ter hoogte van de ingang van de begraafplaats een Portugees zeilschip verwerkt.
Dus: wanneer u de Jodengang niet kent, loop er eens doorheen.
*Deze nieuwsbrief Bomenburen verschijnt 6 X per jaar.
Voor het archief klikt u op https://griffioengroen.com/voor-bewoners/over/




